جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی -۲

بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه هم اندیشی دبیرخانه زبان آموزی استان آذربایجان غربی شهرستان بوکان در تاریخ07/12/91 ساعت 10

به دعوت  اعضای دبیرخانه ی زبان آموزی جلسه ی هم اندیشی با مدیریت محترم آموزش و پرورش ودبیران مختلف مقاطع تحصیلی همراه با اعضای دبیرخانه در سالن خانه معلم شهرستان بوکان تشکیل گردید. این جلسه با بحث وگفتگو حول محورهای زیر کار خود را شروع نمود:

* نقاط ضعف و قوت و مشکلات محسوس آموزش زبان درمناطق‌دوزبانه

*اثرگذاری نقش سازنده معلمان،خانواده،کتاب‌درسی و...در‌اصلاح‌ورشدزبان‌آموزی

جلسه با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید آغاز شد.سپس آقای احمد رحمانی مدیر آموزش و پرورش ضمن تبریک هشتم اسفند روز امور تربیتی وتربیتاسلامی وتشکر و قدر دانی از همکاران دبیر خانه و خیر مقدم به حاضرین در جلسه واعلام اظهار خرسندی و رضایت‌مندی استان از فعالیتهای دبیر خانه زبان آموزی مستقر در شهرستان بوکان بیانات خود را اینگونه ایراد نمودند:

((عوامل زیادی در زبان آموزی نقش دارند و در این میان بحث املا تاثیر بسزایی در تقویت مهارت زبان  آموزی دارد.خانواده(به ویژه مادر)،داستان گویی،اجرای نمایش ، بازی ، آشنایی معلمین با نحوه ی قصه گویی درست، درست خواندن ، درست نوشتن و... هر کدام به گونه ای در تقویت زبان  آموزی نقش دارند. ما باید دانش آموزان را به فکر کردن عادت دهیم درست فکر کردن روی درست خواندن و درست نوشتن تاثیر می گذارد. تا حد امکان باید دانش آموزان را در فرایند تدریس درگیر نمود تا ترس از اظهار نظر کردن در جمع در آنها کم گردد. عقیده بر این است که استعداد در دو زبانه ها بیشتر است و بهتر می توانند ازکارایی خود استفاده نمایند.این دبیر خانه بهتر است از همایشهای بیشتری استفاده کند و امید است از دستاوردهای این دبیر خانه بیشتر استفاده شود. از همکاران مقاطع مختلف نیز درخواست می گردد بیشتر این دبیر خانه را یاری دهند.))

آقای شا محمدی معلم مقطع ابتدایی:

((به نظر من دو زبانگی بیشتر باعث می شود بر زبان آموزی لطمه بزند. مشکلات زبان آموزی بیشتر از پایه های پایین مانند پیش دبستانی و اول ودوم ابتدایی شروع می شود و بهتر است مشکلات تلفظ و درست نوشتن از همین پایه ها برطرف گردد. حتی بعضی از دانش آموزان در پایه های بالاتر هنوز شیوه ی درست نویسی را یاد نگرفته اند یعنی برای نوشتن حروفی مانند(ک- م) نمی دانند از کجا شروع کنند.متاسفانه پیش دبستانی ها با توجه به اینکه در راستای سیاستهای آموزش و پرورش نیست، بیشتر جنبه ی نگهداری دارند تا آموزش. دو زبانه بودن نیز به نوبه ی خود باعث بروز مشکل می شود، چون یادگیری زبان رسمی باعث تسلط این زبان بر زبان مادری می شود. کودک زبان خود را پایین تر از زبان رسمی می داند در حالی که زبان شخصیت می سازد.))

آقای خسروی معلم مقطع ابتدایی:

((پایه ی اول مختص زبان آموزی می باشد. بهتر است در کلاس دوم از لوحه های کلاس اول استفاده نشود و همکاران انتظار زیادی از دانش آموزان پایه خود نداشته باشند. لازم است برای اولیا درابتدای سال تحصیلی جلسه عمومی گذاشته شود با توجه به اینکه   کلیه ی محتویات و روشهای تدریس تغییر کرده است. بعضی مواقع بسیاری از کمکهایی که ازطرف اولیابه دانش آموزان می گردد باعث بروزمشکل در تدریس می گردد. متاسفانه اولیا شاکی هستند که هنوز در بعضی مدارس و بعضی کلاسها تکالیف وجود دارد که با وجود کتابهای کار این تکالیف ضروری ب نظر نمی آید،نوشتن تکالیف زیاد نکات منفی بیشتری دارد تا نکات مثبت. برای نوشتن تکلیف بهتر است آگاهانه چند سطراز یک درس را به عنوان تکلیف به دانش آموزانی که املای آنها ضعیف است انتخاب کنیم. آمدن همکاران مقاطع دیگر به مقطع ابتدایی با توجه به اینکه اکثراً دوره کافی ندیده اند باعث بروز مشکلاتی می گردد. معلم ابتدایی دربیشتر مواقع باید مانند دانش آموزان کودک شود و با زبان کودکی با آنها سخن گوید و بازی کند تا یاد گیری در آنها تقوبت گردد. همکارانی که از مقاطع بالاتر آمده اند متاسفانه این تجربه را ندارند. با وجود اینکه ارزشیابی توصیفی مزایای بسیاری دارد اما معایب بزرگی نیز دارد مثلاً تعدادی از دانش آموزان در پایه های بالاتر هنوز درشناخت اعداد یا روخوانی ویا... با مشکل مواجه هستند و چون تکرارپایه (مردودی)عملاًحذف گردیده است در پایه های بالاتر نیز زیاد به آنها توجه نمی گردد. پیشنهاد می گردد جهت جبران ضعف این دانش آموزان کلاسهای جبرانی با استفاده از معلمان باتجربه گذاشته شود و همچنین مراکز اختلالات یاد گیری بهتر به اولیا معرفی گردد تا این مشکلات به پایه های بالاتر و مقاطع دیگر همراه با دانش آموز منتقل نشود. جهت تقویت زبان آموزی دانش آموزان و مهارت گوش دادن آنها در درس املا توصیه می شود فقط به درس فارسی اکتفا نشود و از سایر دروس و حتی کتابهای داستان مقتضی با سن دانش آموزان استفاده گردد.از جملاتی با ارزش اجتماعی استفاده شود .استفاده از شعر در دروس آزاد و حفظ و یادگیری شعرهای مورد علاقه ی دانش آموزان باعث لذت و تقویت حافظه کودک می گردد.  ))            

 خانم ایلخانی زاده:  

 ((بهتر است در ابتدای تولد با بچه ها درست حرف زده شود. به اولیا گفته شود واژه هایی را که به کودکان یاد می دهند درست تلفظ کنند،ما اگر زبان مادری را درست آموزش دهیم در یادهی زبان دیگر کمتر دچار مشکل می شویم. در همان بدو تولد سعی شود مشکلات گفتاری و جسمی دانش آموزان حدالامکان در بدو تولد حذف شود. از برنامه های تلویزیونی مفید برای دانش آموزان استفاده شود. وجود حروف چند شکلی با وجود تلفظ مشترک در زبان فارسی خود مشکلات را دو چندان کرده است.))                                          آقای‌توحیدی:                                                                                                                                         ((بحث زبان آموزی بسیار گسترده است.جهت زبان آموزی ،فارس زبانها تنها یک مشکل دارند وآن هم یادگیری نوشتاری آن است،  ولی دانش آموزان دوزبانه هم در نوشتار مشکل دارند هم درمعنا و صداوخواندن.در بحث زبان آموزی پنج مقوله درگیر می باشند: (گوش دادن-صحبت کردن-خواندن-نوشتن-تفکر) تفکر در همه ی مراحل حضور دارد و نقش بسزایی در زبان آموزی دارد. در زبان آموزی باید به این پنج مقوله توجه کرد. این مهارتها باید توسط معلم به دانش آموزان آموزش داده شود.برای رسیدن هدف مطلوب دوره های ضمن خدمت برای توانمند سازی معلمان پایه ی اول خصوصاً آنان که پیش دبستانی های ما را آموزش می دهند بسیار ضروری می باشد.املای واژه باید در متن انجام گیرد یعنی باید املا به صورت جمله بیان گردد.  زبان آموزی به شیوه های گوناگون انجام می شود.(گفتاری- سمعی و سمعی بصری).بهترین شیوه همان سمعی بصری می باشد که در آن هم شنیدن درگیر است هم دیدن.در شیوه ی سمعی بصری نکات زیر را حتماً باید مدنظر قرار دهیم:    

  -جدایی دستور از ترجمه(از ترجمه متون یا کلمات به زبان محلی پرهیز کنیم)                  

   -جلسات تدریس طولانی نباشد(20تا25 دقیقه)  

  -به علاقه دانش آموزان توجه شود.  

  – در پایه های اول ابتدایی از کلمات مشترک بین دوزبان بیشتر استفاده کنیم. 

  –با دانش آموزان ارتباط و تعامل بیشتر داشته باشیم.  

 – در کلاس محرکهای اضافی نباشند بهتر است کلاس عاری از تصویر و ساده باشد. 

 – از کل به جز آموزش دهیم ابتدا جملات را تدریس کنیم بعد کلمات و صداها. 

 – جهت تدریس از شعر و داستان نویسی استفاده کنیم.                    

 – از نقاشی برای تدریس بهره بگیریم.(کشیدن نقاشی تفسیر آن یا رنگ کردن آن.)              

 آقای یزدان پناه:                                                                                                         ((بحث زبان آموزی بدون محدویت می باشد.ابتدا باید مردم سخن بگویند بعد زبان شناس آن را قاعده گذاری کند.این دبیر خانه بهتر است سه کمیته تشکیل دهد و هر کمیته مسایل مربوط به یک مقطع را بررسی نمایند و بعد جمع بندی کنند. در هر کمیته هم حداقل یک معلم ابتدایی یک معلم راهنمایی و یک دبیر دبیرستان باشد.این کمیته ها مسایل جمع بندی شده را مورد نقد و بررسی قرار دهند.   باید بحث زبان آموزی را ارتقا دهیم چون که ارتقای زبان ارتقای شخصیت است و ارتقای شخصیت، ارتقای فرهنگ اجتماعی است. بحث زبان آموزی نباید محدود به دوره ی ابتدایی باشد در مقاطع دیگر نیز باید ادامه داشته باشد.در مقاطع بالا شخصیت دانش آموز شکل گرفته است و برعکس دوره ابتدایی بهتر است شعر ویا متون را به زبان اصیل محلی ترجمه کنیم. باید بحثهای زبان آموزی را دسته بندی نموده وهر جلسه در مورد یک موضوع از آن بحث و تبادل نظر شود))

خانم مسگری:                                                                                                                                          ((در ((درمناطق روستایی متاسفانه مشکل زبان آموزی بیشتر به چشم می خورد و دانش آموزان ما در پایه های بالاتر و مقاطع بالاتر حتی حاضر به سخن گفتن به زبان فارسی نیستند ومتاسفانه تا زبان وادبیات فارسی را یاد نگیرد در بقیه ی دروس پیشرفت نمی کنند. شاید یکی از دلایل آن این است با توجه به امتیاز بندی ما معلمین با سابقه ی کم و تجربه ی کم را به این مدارس می فرستیم. متاسفانه در پایه سوم ابتدایی به بعد اهمیت کمتری به کتاب فارسی داده می شود و به کتابهای دیگر اهمیت بیشتری میدهند.))

   آقای ریاضی فر:                                                                                                   

((زبان یک استعداد درونی است که در همه ی انسانها وجود دارد. ما در زبان آموزی فقط آواها وقواعد را تدریس می کنیم. این قواعد با پیشرفت علم تغییر می کند و آنچه تغییر نمی کند استعداد و فطرت آن است. این قراردادهای زبان است که ارتباط برقرار  می کنند. معلمین ما باید دوره لازمه را بگذرانند تا مفهوم اصلی زبان را بیاموزند بعد آواها و قواعد را تدریس کنند.ما باید به تغییر وتحول در زبان آموزی معتقد باشیم زیرا جامعه ی ما مدام در حال تغییر و تحول می باشد،وجود حساسیت نسبت به این موضوع خود در پیشرفت زبان آموزی خلل بوجود می آورد.وجود کلمات بیگانه در زبان اجتناب ناپذیر است و ما به هیچ وجه نمی توانیم مانع آن شویم چون که این امر خود بر زبان لطمه می زند. دوره ابتدایی بنیادی ترین دوره برای زبان آموزی می باشد و باید مربیان و معلمین کار آزموده و ماهر دراین دوره تدریس نمایند.تعصبهای خاص محلی در موردزبان باعث یادگیری ناقص زبان توسط دانش آموزان می شود. رفتارهای ما در بحث زبان آموزی باید مستند وبدون تعصب باشد.باید توجه داشت که اگر پایه زبان مادری در کودک سست و ضعیف باشد آموزش زبان رسمی او نیز ضعیف و سست می شود.دبیرخانه زبان آموزی بهتر است از کانونهای شعر و ادبیات نیز استفاده کنند و حتی جهت اطلاع عموم نشریه با ماهنامه تهیه نمایند.))

آقای رسول نیا:  

 ((یادگیری زبان در مقاطع بالا به آموزش درست آن در مقطع ابتدایی برمی گردد.پس بهتر است یادگیری زبان قبل از مدرسه صورت بگیرد. برای تقویت زبان بهتر است آموزش و کتابها برای هر دوزبان در مناطق دو زبانه موجود باشد تا این تعصبها ونگرشها کمتر گردد. پیشنهاد می گردد که فرهنگ سازی گردد و برنامه هایی چه رسانه ای و چه درسی و آموزشی متناسب با سن کودک ،هم به زبان رسمی هم به زبان مادری ساخته شود و در برنامه ی زبان آموزی کودکان و دانش آموزان گنجانده شود.در مناطق دو زبانه باید تقویت و آموزش زبانها در راستای هم قرار گیرند. پیشنهاد می گردد کتابهای فارسی در مناطق دو زبانه متفاوت تراز کتابهای فارسی در مناطق یک زبانه باشد.ازامکانات سمعی و بصری بیشتری استفاده شود. برای پیش دبستانی ها برنامه وآموزش جامع داشته باشیم وجود پیش دبستان به شکل امروزی بدونه داشتن برنامه ی منسجم درست نیست. در دوره ی ابتدایی معلمین ما باید آگاه و به روز باشند باید هدف خود وشیوه های تدریس را بشناسند از امکانات و وسایل روز استفاده کنند،امکانات روز را بشناسند و قبول نمایند و از سنت گرایی جهت تدریس دوری نمایند. فرهنگ سازی درس ادبیات بسیار مهم است. متاسفانه درس ادبیات فرهنگ سازی نگردیده است در حالی که سرچشمه کلیه ی دروس درس ادبیات است و اگر این درس ضعیف ارایه شود ما در کلیه دروس مشکل پیدا خواهیم کرد.))

در پایان اعضای دبیر خانه از آقای رحمانی در خصوص همکاری با دبیرخانه زبان آموزی جهت تشکیل جلسات و حضور در این جلسات تشکر نمودند همچنین از همکاران شرکت کننده در جلسه نیز تشکر و قدرداتی گردید و درخواست شد که مقالات و نوشته های خود را جهت انعکاس در وبلاگ دبیر خانه به دبیر خانه ارایه نمایند تا سایر همکاران بتوانند از تجربیات ارزنده ی آنان استفاده نمایند.

اسامی همکاران شرکت کننده در جلسه دبیر خانه زبان آموزی به شرح زیر می باشد که بدین وسیله از حضور شان در جلسه و همکاریشان با دبیر خانه تشکر و قدر دانی به عمل می آید:

آقای احمد رحمانی مدیریت محترم آموزش و پرورش بوکان – آقای مصطفی توحیدی – آقای محمد امین شامحمدی- آقای محمد یزدان پناه- آقای علی ریاضی فر- آقای کامل خسروی- آقای محمد رسولی نیا- خانم پرشنگ ایلخانی زاده – خانم منیره مسگری

                 دبیر خانه ی زبان آموزی استان آذربایجان غربی شهرستان بوکان اسفند۹۱